Zein da benetako arazoa gaur egun, etb1 ala etb2?
Lehenik eta behin, argitu nahiko nuke artikulu honen helburua ez dela etb2ren desagerpenaren alde jardutea. Ez dut ukatuko mundu ideal batean etb2 ez egotea desiratuko nukeenik, Katalunian gaztelerazko “KTB2″rik ez dagoen bezalaxe. Hori posible dela uste dut idealki, baina zoritxarrez egun ez da posible euskarak bizi duen egoera kontuan harturik.
Dena den, beste zerbaitek ekarri nau artikulu hau idaztera. Azken egunotan jende ezagun asko agertu da, Ibon Sarasola edota Ramon Saizarbitoria besteak beste, ETB1 katea kritikatzen. Ulertu ditzaket euren kritikak, ETB1eko ikusle izanki ederki aski ezagutzen dut bertan igortzen diren telesailen kalitatea, euskararen trataera hainbat saiotan eta beste hainbat afera. Hori eta askoz gehiago kontuan harturik, ETB1 telebistari dagokionez dugun altxorrik preziatuena dela iruditzen zait. ETB1 etengabe kritikatuz gure buruari harrika baino ez gabiltzala iruditzen zait. Oso erraza da kritikatzea, baina inork gutxik proposatu du oraingoz konponbiderik neronek ikusi ahal izan dudana kontuan harturik gutxienez.
Baina, izan gaitezen zintzoak. Euskal gizartearen zein ehunekok ikusten du ETB1 eta zein ehunekok ETB2? Denok dakigu zeinen baxuak diren ETB1 katearen audientzia tasak, beti lurrari itsatsita. Euskal gizartearen ehuneko nagusi batek (T5 alde batera utzita) ETB2 ikusten duela ikusirik ez al da ETB2n egiten den edozer askozaz garrantzitsuago bilakatzen? Bide batez, hortxe betiko dilemak, bat erakustearren: zergatik ez egin “El Conquis” ETB1 katean? Horrelako dilemak alde batera utzita ETB2n dagoen arazo LARRI baten berri ematera natorkizue gaurkoan, euskaldunoi erdaraz egitea eskatzen digute euskal telebistan.
Orain dela urtetxo batzuk EITBk saldu zigun euskal hiztunak euren hizkuntzan mintzatzen elkarrizketatuko zituela, hots, euskaldunak euskaraz eta erdaldunak erdaraz. Zoritxarrez, egoera ordutik hona ez da batere aldatu. Erdaldunak ETB1 katean erdaraz ageri ohi dira azpititulurik gabe gehienetan. Kontran, ETB2 katean euskaldunak gazteleraz mintzatzen ageri ohi dira eta euskaraz egiterakoan gehienetan azpitilutuak ipintzen dira. ETB2n euskaraz diharduten bakarrak kontzienteki euskara hautatu eta gazteleraz hitz egiteko eskatzen dietenean uko egiten dietenak dira. Noski, ezezkoa emateak erraldikal bihurtzen ditu jende askorentzat eta jende gehienak gainera ez du ulertu ere egiten zer egiten duten horiek ETB2n (EUSKAL telebistan) euskaraz.
Gai honek, antza, ez dio jende gehienari bat ere axola. Baina ETB2n euskaldunok euskaraz egitea inork uste baino aurrerapauso handiagoa da. Barregarri egingo zaizue, baina egon ziur badela jende asko Arnaldo Otegi euskalduna den galdatzean erantzuten jakingo ez dutenak. Zergatik da hori? Argi dago, ez dutelako Otegi jauna bizitza osoan euskaraz hitz egiten entzun. Noski, egoera etengabe errepikatzen da euskal gizarteko pertsona publiko gehienekin. Barregura sortzen dit ETB2n askotan umeak euskaraz hitz egiten elkarrizketatzen dituztenean. Honek txikikeri bat dirudi baina oso larria da, euskara eskolako ume eta zakurrei hitz egiteko hizkuntza besterik ez da? ETBk baditu urte asko eta elkarrizketatu zituzten lehen ume horiek helduak dira orain, baina noski heldu bilakatu bezain pronto gazteleraz mintzatzeko eskatzen diete, beraz etorkizunerako joera ez da aitzakia.
Bukatzeko, euskaldunak uste baino gehiago garela aipatu nahiko nuke. Azkeneko inkestaren arabera %39a omen gara euskaldunak. Pentsa, hori kontuan harturik, 10 elkarrizketatuetatik gutxienez 4k euskaraz erantzungo lukete ETB2n. Egun, egoera bat ehuni da tamalez. Berebizikoa da ETB guztian euskarari presentzia ematea. Artikulu honetan azaletik ukitu dut arazo honen larritasuna, baina esan gabe doa euskaldunak euskal telebistan erdaraz hitz eginaraztea surrealista zein zapaltzailea dena. Gure artean jendeak ez du euskararekin inongo kontakturik ETB2ren mundu erdaldunean bizi direlako. Baina egoera aldatuko al litzateke egunero euren lagunak, bizilagunak, alkateak, famosoak eta baita lehendakaria ere ETB2n euskaraz entzungo balituzkete? Niri dagokidanez erantzuna argia da: bai, erabat. Zuek zer diozue?
Zein da benetako arazoa Zein da benetako arazoa Zein da benetako arazoa Zein da benetako arazoa
Zein da benetako arazoa gaur egun, etb1 ala etb2? bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.