Itziarren Semeak: “Egun jendeak ez du pazientziarik disko bat osorik entzuteko”

Diskoa labean sartu berri du Itziarren Semeak talde mungiarrak. Bi urte ibili dira eszenatoki batetik bestera saltoka, eta munduko txokoetan bildutako esperientziekin abesti berriak sortzeko grina piztu zaie. Ibon Altuna abeslariak kontatu dizkigu otsaila amaieran erdituko duten proiektu berriaren nondik norakoak.

Disko berria sukaldatzen hasi zarete; nola doaz prestaketa lanak?

Estudioan sartu berri gara, eta oraindik frogetan gabiltza, abesti definitiboekin hasi aurretik. Oraindik lan dezente falta zaigu egiteko, eta berriro lokalera bueltatuko gara hainbat egunetan, lana fintzeko. Behin eta berriz errepikatzen den lan prozesu batean murgildurik gaude; lokalean entseatu, abestiei forma eman, eta buelta estudiora, soinu frogak egin eta pixkanaka disko berria osatuko duten soinuak definituz.

Nola antolatu duzue sormen lana?

Egia esan, gure lan egiteko modua nahiko automatikoa da; astearte eta ostiral bitartean egunero biltzen gara lokalean, zuzenekoak prestatu, eta tartea dagoenean, diskoaren abesti berriei buelta bat ematen diegu. Manex gitarrajoleak ideia berriak botatzen ohi ditu, eta hari horri tiraka, oinarria eraikitzen goaz.

Izenik ba al du jaiotzear dagoen proiektu berri horrek?

Ideiak baditugu, baina oraindik ezin dizkizut esan! [Barreak]. Erabaki gabe dugu, baina laster izendatuko dugu.

Zenbateko garrantzia du disko baten izenarekin asmatzeak?

Diskoaren izena ona bada hobe, balio erantsi bat ematen diolako eta horrek jendea gehiago erakartzeko aukerak handitzen ditu; baina nire ustez, garrantzitsuena kalitatezko musika egitea da. Izenak barrukoaz hitz egin behar du, interesa piztu behar du; baina ez da ezinbesteko elementu bat. Abestiak, horiek dira garrantzia dutenak.

Eta noiz erdituko duzue?

Otsailaren amaiera aldera, edo martxoan beranduenez; indartsu hasiko dugu urtea!

Ze itxura hartuko du?

Apur bat lasaitu gara disko berrian, eta aurreko lanarekin alderatuta, argiagoa dela esango nuke. Gure lanetan ska ilun bat entzuten da, distortsio askorekin; oraingoan ordea, soinuak ez dira horren bortitzak izango. Taldea ezagutzen dutenek segituan atzemango dute ildo beretik gabiltzala, eta gure estiloari leial izaten jarraitzen dugula.

[…]

ELKARRIZKETA OSORIK: GAZTEZULO.EUS

Itziarren Semeak Itziarren Semeak

Itziarren Semeak: “Egun jendeak ez du pazientziarik disko bat osorik entzuteko” bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Zinema euskaraz: Ballerina

Etzi helduko da “Ballerina” filma zinema aretoetara, euskaraz.

Eric Summerrek zuzendutako film frantziarra da “Ballerina”, Felicia protagonista duena. “Neskatila umezurtz bat da; ausarta eta amets bakarrarekin, dantzari bilakatzea. Ametsa egi bihurtzeko bidean Victorren, bere adiskidearen, laguntza izango du. Gazte asmatzaileak eta biak abentura ziraragarriak biziko dituzte Parisko hiriburu magikoan”.

Azken urteotan Europan egin den animaziozko koprodukzio handienetakoa da “Ballerina”, eta orain arte estreinatu den herrialdeetan izugarrizko arrakasta izan du.

Laster jakinaraziko da pelikula zein aretok proiektatuko duen.

.

Zinema Euskaraz

Iaz 15 film bikoiztu zituen euskarara Zinema Euskaraz programak, eta 2017a ere martxa onean hasi du. Orain gutxi “ORM Elurretako Erresuman” pantailaratu zuen, eta aurki “Batman Lego filma” estreinatuko du, otsailaren 10ean.

Zineuskadik sustatzen duen Zinema Euskaraz programa sendotzen ari da. Urrats kuantitatibo eta kualitatiboak eman ditu azken urteotan; euskarara bikoizten diren filmak gero eta gehiago izateaz aparte, hauen kalitateak gora egin du nabarmen. 2017an ere, zken urteotako ildoari jarraipena ematea da helburua. Modu honetan, Euskal Herriko haur eta gazteek zinemaz gozatzeko aukera daukate euren hizkuntzan, euskaraz, gaztelerazko bertsioak estreinatzen diren momentu berean.

Zinema euskaraz: Ballerina bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Iritsi da Euskararen Ginkanaren finala!

Finala urtarrilaren 28an izango da Donostiako Ekogunea parkean, eguerdiko 12:00etan. Urko Aristi kazetari eta aurkezlearen gidaritzapean 4 proba burutu beharko dituzte finalistek eta puntu gehien jasotzen dituen taldeak bereganatuko du 3.000 euroko saria.

Kutxa Ekoguneak, Azkue Fundazioarekin elkarlanean antolatzen duen eta Euskaltzaleen Topaguneak koordinatzen duen Euskararen Ginkana urtarrilaren 3an abiatu zen, bosgarren urtez jarraian. Izaera anitzeko 27 talde ditugu 3.000 euroko saria eskuratzeko lehian, astez- aste probak burutzen joan dira puntuak lortu eta finalera iritsi ahal izateko.

5. edizio honen gai nagusia hizkuntza praktika ekologikoak da eta lehiakideek gainditu beharreko probak eta galderak, hizkuntzen garapen jasangarrirako lagungarri gertatzen diren hiztun eta hizkuntza komunitateen ekimen eta praktikei lotuak izan dira. Proben bidez ezagutza hau zabalduko dute, ikusgai daude www.euskararenginkana.eus webgunean eta sare sozialetan.

Taldeak Euskal Herriko hainbat txokotako partaideek osatzen dituzte, izaera ezberdin eta anitza dute, Euskara elkarteak, aisialdi taldeak, hedabideak, mintzapraktika taldeak, ikasle taldeak, aisialdi edo hezkuntza eremuko eragileak. Guztiak euskaraz eta euskararekin dibertitzeko helburuarekin lehian Euskararen Ginkanaren 5. edizio honetan.

Lehiaketak bi fase izan ditu, lehenengoan astez aste lehiakideek 6 proba gainditu dituzte eta puntuak batuz. Proba guztietan lortutako puntuak eta puntu gehigarriak batuz puntu gehien lortu dituzten 4 taldeak jokatuko dute lehiaketaren bigarren fasea, finala.

Hauek dira lau talde finalistak:

• Elgeta taldea (Elgeta): Elgetako Mintzapraktika taldeko mintzalagunek osatzen dute taldea eta saria irabazten badute ekintza mintzalagun proiektura bideratuko dute.
• Izartu taldea (Durango): Aisialdi taldea da eta nerabe eta gazteei zuzenduriko aisialdi eskaintza euskalduna sustatzea da beraien helburua saria irabaziz gero.
• Xapo taldea (Azpeitia-Goizueta): Azpeitia eta Goizuetako 5 gaztek osatzen dute taldea eta saria Seaska eta AEKren artean banatuko dute beraien proiektuak garatu ditzaten.
• Mintzamendipintxopotepraktika taldea (Lizarra): Lizarrako mintzalagun talde bateko kideek osatzen dute taldea eta sariarekin Lizarran 48 ordu euskaraz ekimena antolatzea nahi dute.

Zoriondu nahi ditugu talde parte hartzaile guztiak eta batez ere arestian aipatu ditugun 4 talde finalistak.

Finala zuzenean ikusi nahi duen edonork aukera izango du, beraz herritar oro gonbidatu nahi dugu larunbatean Ekogunera etorri eta goiz dibertigarri bat pasatzera.

Iritsi da Euskararen Ginkanaren finala!

Iritsi da Euskararen Ginkanaren finala! bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Lan baldintzen argazki erreala nahi dugu

OLATUKOOPeko kideok Lan munduko baldintza eta alternatiben inguruko jarrerak ezagutzeko inkesta jarri dugu martxan, Aztiker-en laguntzarekin.

Euskal Herriko egungo lan baldintzen ezaugarriak eta horien gaineko iritziak ezagutzeaz gain, etorkizunera begira eremu honetan egon daitezkeen alternatiben inguruko jarrerak aztertzea da helburua.

Horretarako, ikerketa bost atal nagusitan antolatu dugu: aldagai soziodemografikoak; enplegua eta bizitza duina; parte-hartzea eta informazioa; eta enpresa eredua: ESE (Ekonomia Sozial Eraldatzailea) eta zehazki “OlatuKoop bidea”.

On line inkesta betetzeko epea 2017ko urtarrilaren 16 eta otsailaren 3 artekoa izango da, OlatuKoopen eta Aztiker Soziologia Ikergunearen webguneetan.

Lan baldintzen argazki erreala nahi dugu

Lan baldintzen argazki erreala nahi dugu bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Maite ditut, maite, gure euskalkiak, batua estaltzen didatenean

Jetz kommt später –Oraina geroago heldu da, edo horrelako zer edo zer– komiki autobiografikoan, Kati Rickenbach marrazkilari suitzarrak bere gaztetako esperientzia Alemanian kontatzen du: nola joan zen Hanburgora ikasle-truke batean, eta nola hiri hartan Anke Feuchtenberger marrazkilari ezaguna izan zuen irakasle, bai eta hainbat komikigile gazte ezagutzeko aukera ere. Pasarte batean, berari eta bere lagunari gela pare bat alokatu dien emaztekiarekin erausian, honek Rickenbachi komentatzen dio harritua dagoela zeinen erraz ulertzen duen Suitzako alemana, baina jakin nahi lukeela zergatik erabiltzen duten bi lagunek, bera hor egonda ere, hizkera sekretu hori: “Baduzue nigandik altxatu beharreko sekreturik?” Jakina, alemana estandarra da Hanburgoko emaztekiak Suitzako alemantzat hartu eta hain ongi ulertzen duen hizkuntza, eta Suitzako alemana da bi marrazkilari gazteek asmatutako hizkera sekretutzat jotzen duena.

Euskara ez da dialektoak dituen hizkuntza bakarra, eta Rickenbachek kontaturiko anekdotak erakusten duen bezala, aleman estandarretik Suitzako hizkeretara doan aldea franko handia da, aleman bati aldaera suitzarrak ulertezin bilakatzeraino. Suitzako dialektoak, nik dakidala, bizirik daude: nolanahi ere, Rickenbachen komikia –egoitza Zürichen duen Moderne argitaletxeak publikatua– irakurtzeko ez da beharrezkoa hizkera sekretu hori ikastea; aski eta sobera da goi alemaniera estandarra, eta gauza bera gertatzen da herrialde hartarik sortu diren idazle guziekin –nik ezagutzen ditudan guziekin bederen–: Walser, Dürrenmatt, Frisch, Stamm…, salbuespenik gabe, aleman estandarrean idatzi dute guziek. Diogenes argitaletxe suitzarrak ere aleman estandarrean publikatzen ditu bere itzulpenak. Ez dakit Suitzako dialektoetara itzulpenik egiten den, baina hala balitz, ez litzaidake gaizki idurituko. Ezta ongi ere. Berdin litzaidake, egia errateko.

Orobat, ez zait gaizki iduritzen Oscar Wilderen nobela azpeitierara ekarri izana, ezta ongi ere. Eta deblauki aitortzen diot duen meritu guzia. Halere, kontuan hartuta gu ez garela alemanak – erran nahi baita, ez garela hainbat milioi hiztun eta ez dugula euskarara zernahi ekartzeko gauza litzatekeen itzultzaile armadarik, indarra alferrik xahutzea iduritzen zait horrelako itzulpen bat egitea. Literatura euskarara ekartzearen helburua euskaldunei lan literario horrekin gozatzeko parada ematea da nire ustez, eta horretarako, ongi egina baldin badago, nahikoa dugu euskara batuko itzulpena. Nire iduriko, balio filologikoa du batez ere irakurle kopuru txiki batendako eginiko itzulpen horrek –alegia, euskalki baten ezaugarriak bildu izanaren balioa–. Uste dut, beraz, makurreko estrategia dela hori, baina seguru naiz xarmanki egina dagoela, eta apeta hori badugu, bada, txalo eta aitzinat.

Nik ez ditut euskalkiak mespretxatzen, eta ez dut hizkuntzak duen alde afektiboa arbuiatzen. Niretako, balio afektibo erantsia dute –balio literarioa zein den alde batera utzita–, adibidez, Aingeru Epaltzaren edo Mikel Tabernaren narrazioek –eta ez, errate baterako, Edorta Jimenezenek–, hain zuzen ere nik hurbil sentitzen dudan euskara batean idatziak daudelako. Gure semeak aite deitzen dit, eta naski ez dit sekulan aita deituko; eta niretako hura gure ttalla izanen da beti, baita ni baino handiagoa delarik ere, eta ez gure txikia. Eta gustukoen dudan eskuara aditzeko aukera izatea izan da berriki Baztango Hilbeltza astera joan izanaren plazeretako bat. Alta bada, nire behar afektibo-linguistikoak direnak direla ere –sika ditzagun malkoak–, nire motzean ez dut atzematen zer ikusteko duen horrek hizkuntza forma estandarra izan beharrarekin.

Zeren, aspaldi honetan aditzen diren gauza batzuk adituta, ez baitakit ohartzen garen non bizi garen eta zein diren erraten ditugun boutadeen inplikazioak. Koldo Zuazok errana da euskalkiak sentimenduak adierazteko behar direla; beraz, heldutan euskara –euskara batua, erran nahi baita– ikasi dugun guziok hobe genuke gaztelaniara bueltatzea, zernahitarako balio duen hizkuntza hura utzia baitugu sentimendu kontuetan maingu dabilen hizkuntza baten truke. Baliteke norbaitek amari erratea “ongi deritzot txikitatik helarazi didazun maitasunari”, baina hiztun batzuen ahoan euskara batuak ez badu graziarik edo kolorerik, nire ustez euskaldunek dute falta, eta ez euskara batuak.

Iñaki Segurolak errana da harendako euskalkia dela hizkuntza, ez euskara batua, batua herriarengandik urrun bizi diren akademiko sasijakintsu baten asmakizun artifizial plastizko gatzgabea delako. Jakin nahi nuke non bizi den Segurola –a, bai, barkatu, Azpeitian, herriarengandik hurbilegi naski–, akaso bertze nonbait biziko balitz, Araban edo Iruñean edo Baionan biziko balitz, bertzelako gogoetak egiteko aukera izanen balu. Zeren nik zinez eskertuko nuke norbaitek faborez, mesedez eta otoi esplikatuko balit, norbaitek ni iraindua senti nadin inolako beldurrik gabe nirekin mansplaining delakoaren teknika guziak erabiliko balitu, norbaitek lau urteko haurra banintz bezala tratatuko banindu, eta –berriz diot, mesedez, faborez eta arren– azalduko balit, euskara batuaren deskripzio hori gezurra izateaz gainera, ea estrategia onuragarria den, jendea euskara ikastera ez ezik euskaraz bizitzera ere gonbidatzen ari garen honetan, hainbat euskaltegitan eginahalak ari diren ikasleei erratea ikasten ari diren hori bigarren mailako deusetarako balio ez duen hizkera akademiko porkeria dela; eginahal guziak eginda ere, beharbada hondarrekoz EGA lortuko dutela, baina EJA –Euskal Jatortasunaren Agiria– sekulan ez; zenbaitendako, zuzen eta txukun mintzatuta ere, beti irri-emangarri izanen direla, llaburdurarik egiten ez dutelako. Jakin nahi nuke nori egiten dion mesede esku artean dugun tresnaren makurrak kritikatu eta zuzendu beharrean, tresna bera zakarrontzira bota nahi izateak.

Juan Luis Zabalak ezin egokiago erran duen bezala, euskaraz analfabetismoa bulkatzea da batua mespretxatzea. Han-hemenka azpimarratu dute harrigarria dela Segurolak lan guziak euskara batuan egin izana, eta inoiz kolaboratu ez izana azpeitiera erabiltzeko aukera emanen lioketen tokian tokiko hedabideetan. Nire ustez, harrigarria dena zera da, euskaraz aritzea eta ez erdaraz, adibidez, Diario de Navarran. Hedabide horrek urteak baitaramatza, Segurolak baino koherentzia ideologiko handiagoarekin, bere irakurleei esplikatzen euskara batua arimarik gabeko hizkuntza artifiziala dela, gure vascuencearekin alderatzerik ez duena. Eta segur aski hori da, vascuence alegia, Segurolak defendatzen duen euskerie horren ñabardura politika eta kultural guziak –zokokoa, batasunik gabea, ortografiarik gabea, diglosiaren mendekoa, erdararendako arriskurik gabea– hobekien biltzen dituen kontzeptua.

Maite ditut, maite, gure euskalkiak, batua estaltzen didatenean

Maite ditut, maite, gure euskalkiak, batua estaltzen didatenean bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Ez dago mandoa lokatzetan

Goierri inguruan (eta akaso euskararen herriko beste hainbat tokitan) badago noizbehinka erabiltzen dugun esamolde bat: “ez dago astoa lokatzetan”. Esaldi honekin hartzaileari adierazi nahi dioguna maila altua daukala da, lorpen esanguratsu bat eskuratu duela, “ez zara edozein” esateko modu bat.

ZuZeuk “diru zorroa” izeneko atala estreinatu du, Alain medikuarengandik abiatuta. Mikroekonomia bereziki interesgarria iruditzen zait; sakelako hotsak sabelekoa isilarazi eta sabeleko hotsak sakelako isiltasunaren seinale direnez. Soldata hizpide zeukan bigarren idatzi bat ere izan da Zuzeun aste honetan, kasu honetan, foruzaingoaren eta ertzainen soldataren bueltan. Bestelako aberastasun iturririk ez eta geure lan indarra saltzen dugunon ordainsaria berebiziko kontua da; gure lanari ematen zaion balioaren inguruan, eta guk geuk besteen lanei ematen diogunaz aritu naiz buruari bueltaka.

Ofizio eta lehengaiei beren lan sozialaren arabera ematen diegu balioa. Gizakia, historiako une eta tokiren batean balio handia ematen hasi zitzaion urreari; zergatik? Ez zelako erraza non zegoen topatzea, ateratzeko sekula lana egin behar zelako, eta ez zegoelako sobera. Jendarte askok onartu edo erabaki zuten “diru” gisa erabili zezaketen elementuren bat hautatzea, aise eskuratzeko modukoa ez zena; ezkurra dirua balitz, guztiok aberats. Munduko toki ezberdinetan bestelako elementuak adostu eta horiei eman zitzaien balioa: abereak, gatza, txirlak, piperrautsa, baita harri erraldoiak ere, Pazifikoko Yak irlan bezala.

Lan sozialaren balioak herri baten izateko eran eragin dezake, noski; burura etortzen zaizkit eskoziarrak. Beti pentsatu izan dut egozten zaien xuhur fama ingelesen inperialismoaren ondorio zela (guri espainiarrek edota frantziarrek egozten dizkiguten topikoen gisan); baina demagun, une batez bederen, arrazoia daukatela. Demagun eskoziarrak zekenak direla, edo hala zirela garai batean. Ba ez. Hala eta guztiz ere ez lirateke xuhurrak izango ene iduriko, lana zein lehengaiak beren lan sozialaren arabera baloratzen zituztela baizik. XV. mendeko nekazari eskoziar batentzat bi kilo porruk balio handia izango zuten ziurrenik: lur eskasa eta ipar haize bortitza gutxi balira, garaiko zergak eta hamarren harremanak ere ezin ahaztu. Xuhurrak ez, zuhurrak.

Argentina eta Uruguaiko lur asko oso emankorrak dira, eta aski da haziren bat bazter batean botatzea dena sekulako indarrarekin hazi dadin (lurrak humus maila handia omen dauka). Ez zuten balio bera bi kilo porruk XV. mendeko Eskozian edo XIX. mendeko Argentinan, balio soziala ezberdina izaki.

Alainek 3862€ kobratzen ditu, horietatik 3462€ mediku soldatari dagozkionak. Denok dakigu medikuntza karrera ikasi eta gainditzea ez dela ahuntzaren gauerdiko eztula. Bere jakintzak izugarrizko pisua dauka, bere gain dagoen zamaren gisan. Izan ere, nik akatsen bat egiten badut idatziren bat gaizki editatzen izan daiteke, edo bideo narrats bat, edo gaizki emandako albiste bat, edo malkoak eragin ditzaketen akats ortografikoak… Hanka-sartze larriak, eta ez diot neronek garrantzirik kenduko ene ogibideari; baina Alain erratuz gero norbaitek azken hatsa eman dezake. Beraz, Alainek gehiago kobratzen du, bere lanari, gaur egun, balio sozial handia ematen zaiolako; bere ofizioaren balio soziala tokia eta unearen arabera ere asko aldatuko litzateke. Ez du “balio sozial” bera mediku batek Kuban edo Kurdistaneko zonalde batzuetan, lehenengoan jadanik asko daudelako eta bigarrengoan ez behar adina; lehenengoan hil ala biziko kasu gutxiago daudelako bigarrengoan baino.

3462€x12 = 41.544€

Demagun hamabi paga beharrean hamalau direla (amatasun baja bat ordezkatzen soilik ari den arren):

3462€x14: 48.468€

Ertzaintzako mandoetako batzuk 110.000€ bueltako soldata omen daukate, dieten aferaz gaindi. Ez zen berdina polizia bateko mandoa izatea Euskal Herrian edo Eskozian; ez zen berdina Ertzaintzako mando bat izatea duela hogei urte edo gaur egun, eta adierazpen hori egitea aski objektiboa izatea dela iruditzen zait. Testuingurua erabat aldatu da, beraz polizia lanak izan dezakeen balio soziala ere bai. Nire ustez, Ertzaintzako mando baten balio soziala ez da mediku batenaren bikoitza.

Ez dago mandoa lokatzetan.

Ez dago mandoa lokatzetan

Ez dago mandoa lokatzetan (mediku, ertzain eta porruez) bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Euskara hutsezko hedabiderik gabe, ez legoke euskarazko kazetaritzarik

Ia bi urte dira komunikazio gradua amaitu nuenetik, eta orduz geroztik hainbat hedabidetan praktika, kolaborazio edota lan txikiak egin ditut. Zalantzarik gabe, aberasgarria da hainbat euskarritan lan egin ahal izatea. Ni gehienbat prentsa arloan aritu izan naiz, nahiz eta besteak “probatzeko” zortea ere izan dudan. Eta ia kasu guztietan, nire ama-hizkuntzan egiteko zortea izan dut, hau da, euskaraz.

Horregatik, Udako Euskal Unibertsitateko (UEU) etaEuskal Herriko Unibertsitateko (EHU) hainbat irakaslek ateratako Kazeta-idazkera: arauak eta estiloa hitzen jokoan eskuliburua irakurtzea lagungarri izan zait jardun profesionala hobetzeko. Liburu interesgarria eta ondo egituratua dagoela esango nuke.

Liburuko bigarren atalean, euskarazko kazetaritzaren bilakaera esplikatzen da, XIX. mendean euskarazko prentsaren lehen arrastoak azaldu zirenetik, gaur eguneraino. Era berean, gizarte-mailan izan diren aldaketek kazetaritzan zein informazioaren trataeran zer-nolako eragina duten ere azaltzen da. Euskarazko kazetaritzak XXI. mendean erronka berezia dutela azpimarratzen dute egileek: “Euskal prentsak bi arlotan garatu beharko du; kazeta-ereduan eta negozio-ereduan. Lehen eremuan produktu erakargarria sortu beharko du, eta etengabe garatu eta berritu. Horrek gazte jendea gureganatzeko balioko du; ikus-entzunezko belaunaldiak informazioaren munduan barneratu behar dira modu erakargarrian” (aipua: 56. orrialdea).

Eta horren guztiaren klabea euskara dela azpimarratzen dute: “Erronka nagusia herritar euskalduna euskal irakurle bihurtzea da, euskarazko produktuetara hurbilarazteko (…) gure nortasun espezifikoa indartzea, horretan sakontzea, aldi berean gure eta munduko beste herri eta gizakien duintasuna sendotzeko. Munduari geure begiokin begiratzeko, menpekotasun informatibotik kanpo. Euskal Herrian zer gertatu den Euskal Herriko euskarazko hedabideek azaldu behar diote euskaldunari (…) Edukiak landuz eta horiek Euskal Herriko ikuspegitik eskainiz egingo du aurrera euskal prentsa jeneralistak, teknologia berrien bidez garatutako euskarri eta baliabideen arintasuna eta erabilgarritasuna txertatuz (aipua: 56-57. orrialdeak).

Aipu horiek diotena, ez da berria. Hala eta guztiz ere, azken asteotan denon ahotan dabil Eusko Jaurlaritzak euskara hutsezkoak diren hedabideei diru-laguntzak jaitsi izanaren albistea. Berria egunkariari, adibidez, 2013tik 2018ra bitarteko epean %20 jaitsi zaizkio diru-laguntzak (guztira 300.000 euro gutxiago).  Jaurlaritzak bereziki EAE mailako hedabideak eta horien irismena hartzen du kontuan laguntzak emateko orduan, baina euskara hutsezko hedabideei buruz ari bagara, euskararen irismen eremua hartu beharko da kontuan, ezta? Hau da, EAE, Nafarroa eta Ipar Euskal Herria.

Noski, Nafarroa eta Ipar Euskal Herriko erakundeek ere zeresan handia dute diru-laguntzak emateko garaian, eurek ere jarrera bera hartu beharko luketelako. 2016an, Nafarroako Gobernuak 355.000 euro inbertitu ditu euskara hutsezko hedabideetan. Ipar Euskal Herrian, berriz, Euskararen Erakunde Publikoak berriz, %4ko diru-laguntzak bideratu ditu 2012ko laguntzen kopuruetara itzuliz.

Are gehiago, badirudi emaitza onak erdiesteak ez duela eraginik diru-laguntzak jasotzeko orduan. Interneteko irismena aztertuta esaterako, kasu hau ikus dezakegu: Argia astekariak 2016. urtean inoizko bisitarik gehienak jaso ditu sarean (2014. urtetik, bisitek %30 egin dute gora), baina guztira 17.444 euroko diru-laguntza jaso du 2016an (kalkuluak eginda, 2012an baino %52 gutxiago, izan ere, orduan 36.494 euroko laguntza jaso zuen). Aldiz, euskararen alorreko diru-laguntza handiagoa jaso dute euskara askoz gutxiago erabiltzen duten hainbat hedabide taldek.

Horrela beraz, garbi dago gure erakundeek hausnarketa sakona egin beharko luketela euskarazko hedabideei buruz. Hainbat ekimen ikusten ditugu gure inguruan euskara bera sustatzeko, baina era berean, euskara hutsezko hedabideei diru-laguntzak jaisteko erabakiak hartu dira. Gizarteak eta herritarrok ere informazioa euskaraz jasotzeko, hau da, euskaraz informatuak izateko eskubidea dugu. Zentzu horretan, Hekimen Euskal Hedabideen Elkarteak dioen bezala, “ezinbestekoa da euskara hutsezko hedabideen aldeko apustu sendoagoa”.

Herritar gisa, guk ere hausnarketa sakona egin beharko genuke gure hedabideen kontsumoaren inguruan,  ziur aski ahalegin handiagoa egin beharko genukeelako euskarazko informazio-iturriak kontsumitzeko: horiek irakurriz, entzunez, ikusiz, komentatuz, partekatuz… Baina jakina, erakundeen aldetik ere bultzadatxorik sumatzen ez bada, orain arte euskarazko hedabideen hautua egin ez duten herritarrak nekez jabetuko dira hauen balioaz. Herritar horiek konbentzitzeko ahalegina egin beharra dago, alde batetik euskarazko hedabideen kalitatezko balioa erakutsiaz, baina baita erakundeen partetik garrantzia dutela nabarmenduta ere.

Aipatutako faktore horiek aintzat hartzen ez baditugu, euskarazko kazetaritzak bizirauteko arazo larriak izango ditu XXI. mendean, eta oso tristea izango litzateke XX. mendean hainbat zailtasunen gainetik erdietsitakoa  deuseztea. Hain zuzen, nik  neure burua  kazetari gisa eta euskaraz lan eginez ikusi nahi dut. Pentsatu nahi nuke erakundeek irismen ekonomikoetatik haratago hizkuntzaren balioari ere erreparatuko diotela, eta gisa horretara, euskarak hedabideetan (tokiko zein Euskal Herri mailakoetan) bere presentzia ongi ziurtatuta izango duela.

Azkenik, neure egiten ditut Kazeta-idazkera: arauak eta estiloa hitzen jokoan eskuliburuko hitzak: Euskal Herrian zer gertatu den Euskal Herriko euskarazko hedabideek azaldu behar diote euskaldunari.

Euskara hutsezko hedabiderik gabe, ez legoke euskarazko kazetaritzarik

Euskara hutsezko hedabiderik gabe, ez legoke euskarazko kazetaritzarik bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Hona hemen, Joannes Etcheberri Saracoaren euscal obrac jpg formatoan:

>>> Etcheberri Saracoaren obrac

Julio de Urquijo jaunac eguin çuen editione bikainaren facsimilea, orrialdez orrialde, jpg argazquietan.

Joannes Etcheberri Saracoaren euscal obrac bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Kazetari orojakilearen 5 albiste

Kazetari orojakileen akats handiena da, ez dutela gairik ganoraz ezagutzen eta irizpide zerutiar bidez erabakitzen dutela albistea zer den. What? Auskalo. Baina, han eta hemen sakabanatuta datu mordoa ditu orojakileak, zurrumurru batzuk eta mahaikidearen pista bat, eta horrekin gai da lotsa gabe ustez irakurtzeko ahalegina merezi duen artikulua idatzi baina benetan kalamidade bat den testua argitaratzeko. Orojakileak desinformatu zaitu, ez manipulatu nahi zaituelako kopadun sonbrerodun nagusi baten aginduz, baizik eta ezjakin hutsa izateaz gain, alfer madarikatua delako. Eta 1.100 eurogatik zer nahi duzu, egunean hamabi pieza on eta auzo marginaletako droga salerosketa merkatuaren erreportaje bat? Notiziak egiten ditu San Tomasetako txistorrak bezala. Azkar, gaizki, gordin, zikin eta, gainera, garesti. Zu pozik. Irakurle, zaude bizkor, eta leitu kazetari orojakilearen 5 albisteak. Berehala usainduko duzu Poynter Old Style 32aren atzean dagoen azalore kiratsa. Erraz jarriko dizut, bestela irentsiko duzu amua eta.

Alavesen entrenatzaileak hamaika jokalari jarriko ditu zelaian, Eibarren kontra

Mauricio Pellegrino Ipuruan egongo den hamargarren aldia da. Azken hiru norgehiagoketan estadioa betetzea lortu zuen. Armaginek azken hiru partidak berdindu dituzte, baina irabazteko gogoa dute, bestela bigarren mailara jaitsi daitezkeelako.

Macintoshen ondorengoa den iPhone 8aren kolorea urdina izango da eta bozgorailuak hobetu ditu

Ebay komertzio elektronikoan 2 milioi erreserba izan ditu azken 18 orduetan, “errekor historikoa”. Apple konpainiak dio telefonoaren kamerak “errealitatea inoiz ikusi ez duzun bezala” erakutsiko duela. Aditu batek dio, Michael Johnson informatikariak, “erosi, bai ala bai, kosta ala kosta”. 900 euro balio du gailuaren oinarrizko bertsioak.

Berri Txarrak musika taldeak ingelesez abestu du kanta bat, Oreretako jaietan

Euskaraz abesten duen Nafarroako musika talde ezagunak, kitarra, baxua, ahotsa eta bateriarekin osatutako rock gogorrarekin zaleak gozarazi ditu Oreretako plazan. Txalo gehien jaso ditu “Denak ez du balio” abesti zaharrarekin. Ingelesez ditu esaldi batzuk. Eszenatokiaren albo batean kamisetak saldu dituzte.

James Newton-Howard: “Bilboko Euskaldunan jotzea plazera da, entzuleak oso kultuak dira”

“Euskal Herriko musika klasikoko entzuleak esker oneko jendea dira, oso kultuak, badakite zeren aurrean dauden. Asko maite ditut”. Hori esan du Hollywoodeko soinu banden izarrak, besteak beste, Campus Band eta Major League filme ospetsuen musikaria. Euskalduna jauregian joko du orkestra kontzertu bat, asteburu honetan, musikari mordoa izango ditu aldamenean.

2009ko bertsolari onena Gasteizko Aihotz plazan egongo da

Andra Maria Zuriaren jaietan Gasteizko Aihotz plazan bertsolariak izango dira egunero eguerdietan, doinu prestatuekin hitzak bat batean botatzen. Horien artean egongo da 2009an Euskal Herriko txapelduna izan zen emakumezko bertsolaria, Maialen Lujanbio izenekoa. Berarekin batera kantatuko dute Amets Arzallus frantziarrak, Julio Soto nafarrak eta Andoni Egaña euskaldunak.

Kazetari orojakilearen 5 albiste

Kazetari orojakilearen 5 albiste bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Energia iturrien banaketa

“Energia berriro ere garestitu da” esanez hasten da Amatiñoren blogeko “Energia-iturrien banaketa” sarrera, argindarra inoiz baino garestiagoa dugun honetan idatzia.

Energia iturrien banaketa bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Facebooki Labur.eus desblokeatu dezan eskatzen lagunduko diguzu?

Facebookek Labur.eus, estekak laburtzeko euskarazko zerbitzua, blokeatzen du. Zer egin dezakegu? Esan diezaiogun erratuta dagoela, Labur.eus segurua izateaz gain nahi eta behar dugula.

Nola?

Facebooki Labur.eus desblokeatu dezan eskatzen lagunduko diguzu? bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Zeure buruari argazki ikusgarri edo bitxi bat ateratzeko, bizia jokoan jartzeak merezi al du?

Gero eta berri gehiago irakurtzen dugu leku arriskutsuetan selfi bat egitean edo argazki bat ateratzen hil den jendeari buruz. Eta pertsona hauek ez dira bakarrik gazteak edo jende arduragabea; helduak, gurasoak eta langile arduratsuak baizik. Orduan, zergatik gertatzen dira? Zerk bultzatzen ditu bizia arriskuan jartzera?

Oporretan gaudenean, guztioi argazki politak ateratzea gustatzen zaigu gure lagunei erakusteko, baina kasu batzuetan ez dugu arriskurik ikusten. Hain zuzen, 2014an Poloniako bikote bat bere bost eta sei urteko umeekin Portugalen oporretan zegoen. “Fin de Europa” puntu ezagunean zeudela, bere bisita argazkiarekin hilezkortzeko, segurtasun hesiak zeharkatu zituen. Argazki makina bere semeei eman zien, baina gizona eta emakumea, biek oreka galdu zuten eta itsaslabarretik jausi ziren.

Beste kasu bat, 2016ko uztailean, argazkia atera ondoren, Coloradoko arroil handitik amildu zen Amerikako 35 urteko emakume batena izan zen. Emakume hau enpresa bateko exekutiboa zen.

Lan egiten hil zen 25 urteko modelo baten kasua egon da baita ere. Argazki-saioa sirenei buruzkoa zen eta argazkilariak urpean igeri egiteko ekipamendua kentzeko eskatu zion, eta bertan zendu zen. Asma-krisia pairatu zuela uste da.

Baina beste batzuentzat joko bat da eta ausartiak direla frogatzeko arriskuan ipintzen dira. Pasa den astean Indian bi nerabe hil ziren, haiek tren batek azpian harrapatzean, selfiak egiten zituztenean. Dirudienez, gazte talde bat han zegoen. Norabide batetik trena etortzen ikustean, trenbide batera abiatu ziren baina bi ez ziren konturatu beste tren bat haienganantz zihoala eta ez ziren garaiz alderatu.

Benetan, bizitza jokoa dela uste zuten?

Geure buruari hurrengo gogoeta plantea diezaiokegu: Zerk bultzatzen gaitu portaera hori edukitzera? Zuhurtziagabetasunak, ausardiak edo nabarmentzeko gogoak?

Denetako nahasketa bat izan daiteke, baina nire ustez eta jakina bizi garen munduan, sare sozialek eragin handia daukatela gure bizitzan. Aurrerapen teknologikoei esker, edonoiz denok argazki makinak edo mugikorrak dauzkagu eskura. Gure argazkiak sarera igo ditzakegu eta jendearen iritziak eta batez ere, gure web-orriak jaso duen bisitarien kopurua ikustea gustatzen zaigu. Gainera, zergatik ez, zenbakiak onak badira harroago gaude eta argazki ikusgarri gehiago ateratzera kitzikatzen gaitu.

Zeure buruari argazki ikusgarri edo bitxi bat ateratzeko, bizia jokoan jartzeak merezi al du?

Zeure buruari argazki ikusgarri edo bitxi bat ateratzeko, bizia jokoan jartzeak merezi al du? bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Inpaktuak, garrantziak eta altxor zenbait

Arrakastaren kalibrea neurtzeko gehientsuen erabiltzen dugun neurria diruarena da. Ekimen baten inpaktua, sosetan neurtu ohi dugu. Adibideak mila,  “Udalak martxoan jasoko du Donostia 2016 hiriburutzak utzi duen etekin ekonomikoaren txostena” edo “Euskaldunak 85 milioiko inpaktu ekonomikoa sortu du 2016an”, esaterako. Eta txanpona baldin bada neurria, ostalaritza  izaten ohi da usu neurgailua edo termometroa, zernahi dela ere gaia edo arloa. Berdin-berdin dio, porruez, altzairuaz ala kulturaz ari zaren. Ekonomia da, salbuespenik gabe, zera denen garrantzia edo hutsaltasuna erabakitzen duen epailea, sententzia ematen duena.

Duela hiruzpalau egun, Euskadi Irratia entzuten ari nintzela keinua mingostu zidan goizeko albistegia zabaldu zuen berriak. Skodak bere kontzesionarioen nazioarteko konferentzia BECen egingo duela zioen kazetariak: “5 milioi euroko inpaktua izango du Bizkaian”. Jarraian, esatariak errenkadan zerrendatu zituen Skoda markako auto modelo ezagunenak, eta gogoratu konferentzia honetan modelo berri bat aurkeztuko dutela primizian. Eta bota zituen, halaber, auto markaren arrakastaren zenbakiak, sosak berriz ere, mahai gainera. Salmenten ehuneko eztakitzenbateko igoera, eta abar luzea. Denera, ezein akordio politikok edo bake konferentziak merezi duen adina denbora hartuz gure uhinetan.

Tira, albistegarritasun irizpideen hausnarra bazter utzi eta soseguz galtzerdiak janzten nituen artean, hasi nintzen pentsatzen ea egun hartako agendako nire egitekoek zer nolako inpaktua izango ote zuten Gipuzkoan, Euskal Herrian, Munduan. Ea gure proiektuen garrantziaren neurria txanponetan jarrita eta neurgailua ostalaritzan gizartearentzat garrantziazko den deus egin ote dugun inoiz. Zamalkan garamatzate zaldiek amildegira, bururatutako edozer hutsala eta defizitarioa baita, inpaktu edo eragin negatibokoa.

Nola neurtu bada, gure lanak eta ahaleginak? Zer titular eman ditzake Euskadi Irratiko esatari horrek gure egitekoez? “Paperezko Kontzertuek 879.000 irriparreko inpaktua izan dute Gipuzkoako autoestimuan”, okurritu zait. Edo “ZuZeuk, sortu zenetik, 1.800.000 euskaldunen eztabaida gosea asetu du”, adibidez. Tira, badira inpaktuak diruz neurtzen ezinezko direnak, zenbait altxor gutxi batzuren gogoan baino ezin direnak topatu. Dirurik gordetzen ez duten kofreak. Baina zeinen emankorrak, ala?

Inpaktuak, garrantziak eta altxor zenbait

Inpaktuak, garrantziak eta altxor zenbait bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Elorrietaren elkarrizketa; Lizarra ezkerretik

Arretaz irakurri dut gaurko BERRIAn argitaratutakoa. Elkarrizketa mamitsu eta luze horretan, ELAko idazkari nagusi ohiak azkeneko urteetan eman diren gertaera politiko nagusiei buruzko errepasoa egin du. Besteak beste, Elorrietak Lizarra-Garazi izan du hizpide.  Akordio hari buruz, zera dio Elorrietak: “Lizarra-Garazi EAJk eta ETAk egin zuten, beraiek ziren protagonistak, besteok laguntzaileak”. Idazkari Nagusia ohia ez da isilik geratzen zen horietakoa, eta urteetako isilunea eta gero, eskertzekoa da “hondar politikora” jaitsi izana. Hala ere zilegi begit, erantzun txiki hau plazaratzea.

Elorrietak ondo dio, Lizarra-Garaziren oinarrian EAJ eta ETAren arteko solsaldia-akordioa zegoen. Baina, hasiera batean horrela bazen ere, ezin ahaztu Lizarra-Garazira iritsi ahal izateko lehenengo urratsak ELAK eta LABek egin zituztela. Lizarra-Garazi egindakoan, Elorrietak berak hau esanez,”alderdien garaia da” erdigunetik atera zuen bere sindikatua. Hortik aurrera, Lizarra-Garaziren kudeaketa estrategikoan sindikatuak bigarren tokira pasatu ziren.

Laguntzaile xume izatea onartzea Elorrietaren taldearen erabakia izan zen. Euskal Herriko erakunde soziopolitiko handiena izanik, bestelakoa protagonismoa har zezakeen, baina ez zuten hartu.

Garai horietan denok egin genituen hanka-sartzeak. Horren harira eta gaurko gorabeheren harira, Elorrietak astindu ederrak ematen ditu gaurko elkarrizketan. Haatik, bere erantzukizuna onartzea ere eskertuko genuke askok, ELAk garai hartan egin zuen atzerapauso hura hanka-sartze estrategiko itzela izan baitzen.

Zorionez, hanka-sartzetatik ikastea badago eta denborak aurrera egin ahala, bide berriak jorratzeko aukera ere zabaltzen da. Elorrietak eskainitako elkarrizketan prozesu soberanista ezkerreko indarren metaketan duela abiapuntua. Bat nator berarekin, ea oraingoan talde bakoitzaren epe laburreko interesen gainetik komuneko helburu estrategikoak nagusitzen diren.

Elorrietaren elkarrizketa; Lizarra ezkerretik

Elorrietaren elkarrizketa; Lizarra ezkerretik bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Armagabetzerik gabe, kaferik ez!

Armagabetzea berbagai hartuta gatoz, Markina-Xemeinen eta ez Luhuson jazotakoaren harira.

Kafetegi berri bat ireki dute herrian. Karmengo elizosteko aparkalekuaren ondoan dago, Bekobentarako bidean, eta beraz, ezin aproposagoa da autoa utzi edo hartu behar dutenentzako; halaxe pentsatuko zuen bertaratu eta, kafearen ordez, erantzun hau jaso zuen ertzain bikoteak ere: “kafetegi honetan ez dugu zerbitzatzen armak daramatzan inor”.

Badago herrian poliziei inolako erreparorik gabe kafea zerbitzatzeko prest dagoen taberna mordoa, baina ertzainek, konforme gelditu ez eta espedientea ireki ei diote tabernari -urtarrilaren 7koa da kontua, orain jakin bada ere-. Zorionez, ez zen ElConquiseko drogosoa zerbitzariak parean topatu zuenetako bat, ez bada kafetegian armadunik ez onartzeko erabakia ertzain haren aurkezpena ikusi ostean hartu zuela.

Kontua da, zerbitzariaren jokabidea eztabaidagarria izanda ere -bazterketa bat izan ote den-, “aginteari errespetu falta” izatea leporatu diotela. Eta ez da kasu bakarra.

Iazko ekainean Eusko Legebiltzak Mozal legea ez aplikatzea onartu zuen arren, ordutik 1.500 espediente ireki dira EAEn, eguneko bederatzi. Eta bigarren arrazoirik zigortuena da aginteari errespetu falta agertu izanarena, 335 espediente ingururekin.

.

Armagabetzerik gabe, kaferik ez bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Maltzaga reloaded

“Maltzaga” herri-estrategiaren metafora da. 1976ko Xibertako elkarrizketen garaian Telesforo Monzonek botatako esaldi hura, printzipio klasikoaren kokapen gertukoa besterik ez da: “borrokarako, batu, bizitzarako, banandu”. Orduan, frankismoaren amaieran, bi tren abertzaleek ezin zuten aurreikusi aurrez-aurre zeuden trenbideek izan zezaketen potentziala, eta bakoitzak bere bidetik hartu zuen, artean hipotetikoak ziren aukera bien zuzentasuna frogatze aldera: borroka armatuaren erraila, ala autonomiarena.

Hogei urte beranduago, 1998an, metafora haren itzalean mamitu zen Lizarrako akordioa. Aurrekoaren antzera, hura ere zapuztu zen, borroka armatuaren bidea agortuta zegoen arren, haren sustatzaileetariko batzuk emaitza hobea espero zutelako armak uztearen truke, eta erakundeen epelean bizi zirenek, berriz, ez zutelako arriskuan jarri nahi izan autogobernu apur hura, bide autonomikoa bera ere ordurako agortuta zegoen arren. Orain, Lizarratik ia beste hogei urte igaro direnean, protesta bortitzaren eta autonomia ziklo luzearen amaierara heldu garen honetan, berriro ere Maltzagako izpiritu hura berpizteko edo erabat alboratzeko hautua bilakatu zaigu hizpide. Hirugarrenean asmatuko al dugu, agi denez?

Hiruzpalau argudio labur, galdera honen harira:

1.- Abagunea

Munduan, Europan, ziurgabetasuna da nagusi. Mapak, mugak eta dinamika geoestrategikoak etengabe aldatzen ari dira, eta burujabe gisa kokatzeak berebiziko garrantzia du abagune honetan. Alabaina, beste egitura politikoen esku utzi nahi duguna edo gure eskumen eremuan nahiko genukeena bertan erabakitzeko gaitasuna erdiestea zaila izango da herri-egitasmo partekaturik gabe. Gertura etorrita, Espainiak lurralde-egituraren aldaketa bideratu beharko du epe laburrean, eta oraindik orain ez dago argi leihatila hori zentralizatze logika areagotzeko ez ote duen erabiliko. Kataluniak zabaldutako bidetik eta harekin batera errebindikazio soberanista sendoa plazaratuko balitz gurean, askoz ere zailagoa gertatuko litzaioke Espainiari eskuartean darabilen inboluzioa burutzea. Bestalde, barne abaguneari dagokionean, batetik, orain agintean dagoen belaunaldiak ziklo historikoa txukun amaitzea zor die hurrengo belaunaldiei, eta hartara soberanisten arteko gutxieneko akordioak modu duinean itxiko luke ezintasun estrategiko luze eta iluna. Zor etikoa da, oroz gain. Eta bestetik, barne abagune esanguratsuenaz –euskal lurralde guztien erakundetzea eta gaurko indar harremana–, baliatzeko kontsentsuzko jarrerak indartu beharko lirateke, ez barne zatiketa eragiten dutenak.

2.- Helburu taktikoak

Zein da datozen bospasei urteetan soberanismoak zedarritu beharko lukeen jomuga? Independentzia ez da egun bat. Berriki errepikakorra bilakatu zaigu esamolde hau. Alabaina “estrategia independentista” eta, esaterako, “erabakitzeko eskubidearen” aldekoa kontrajartzen direnean susmoa dut ez ote dugun ongi barneratu esamolde horren esanahia. Estatugintza eguneroko lana bada, ibilbide horretan gaur eman beharreko urratsen inguruko sintonia gero eta argiagoa dirudi: erabakitzeko eskubidea bideratuko duen eta eskuduntza nagusiak erabat gure esku utziko dituen estatus berria EAEn, eta Nafarroan, ildo bertsutik, “hobekuntzaren hobekuntza”. Iparraldean, berriz, Elkargoaren eskutik ekimen sendoak abian jartzea, hango adostasun zabalena lortuta. Aldi berean, hamarkadetan bizkarra emanda bizi izan diren euskal lurraldeen arteko harremanak normalizatzeko eta elkarlanerako marko instituzionalak bideratzen hastea. Eginkizun horiek guztiak estrategia independentistaren parte dira. Eginkizun horiek guztiek nekez burutuko dira gutxieneko akordiorik gabe.

3.- Logika politiko berria

Uneak eskatzen duena arestian aipatu dugun “adostasun logika” dela onartuta ere, horretara heltzeko bidean datza koska. Maltzagara heldu beharko ginateke, une batez bederen, bai, baina agian ez orain arte ulertu dugun moduan: burujabetzan aurrera egiteko herri gisa beharko genukeen gutxieneko adostasuna, behetik gora eraiki beharko litzateke, ez soilik mahaikide bakan batzuk bilduko lituzkeen bazkan. Behetik gorako praxi konstituziogileak, herrigintzak, finean, eta, aldi berean, eragile aurrerakoien konpromisoak baldintzatuko dute edozein akordioren norabidea. Gatazkaren beharretara begira zatikatu den gizarte soberanista lanean ari da jada paradigma berrian. Esaterako, inoiz ez bezala, politika profesionaletik at dagoen herritar kopuru esanguratsua bildu da Gure Esku Dago dinamikan, estatuaz, burujabetzaz edo errepublikaz jarduteko, balizko galdeketa batek beharko lukeen galdegaia askatasunez, inongo agindurik gabe taxutzen… Ahalduntze horretan, zalantzarik gabe “Maltzaga” metafora eraberritzen ari zaigu.

Eta “Maltzaga berpizteak” (reloaded) ez du zertan alternatiban amore ematea ekarri. “Gerokoak ez baitira geroko” uzten inoiz, egunerokoak baldintzatzen baitu gerokoa: gaurko jardueran behetik gorako logika gailentzen bada, burujabetzaren bidean emandako aurrerapauso oro, gizarte eraikuntza bidezkoarekin uztartuta egongo da: horixe da soberanismoaren kontzeptuaren sakona. Ibarretxe lehendakariak berriki esan bezala, ezin baitira herri-egitasmoaren dimentsio sozial, ekonomiko, politiko eta kulturalak bereizi: balio-sistema oso baten eskutik dator euskal burujabetza.

Jardunak erakutsiko digu zein den polarizazio ardatz egokia, eta, batez ere, zein geratuko den alde batean, eta zein bestean. Ez baitago identitate politiko finkorik, identifikazio prozesuak baizik: atzo, neoliberalismoaren zerbitzura zegoen buruzagia, edo autonomismoaren zutabe zen sindikatua, edo abangoardia solipsista zirenak, gaur, giza garapenaren, kontraboterearen eta benetako elkarlanaren aitzindari izan daitezke.

Maltzagako historia idazteke dago eta, akaso, bada elkarrekin idazteko garaia. Maltzaga reloaded.

…

Aurrekoak…

[Maltzaga II] Maltzaga hil da, gora Maltzaga!

[Maltzaga I] Zer demonio da Maltzaga?

*Oharra: Maltzaga kontzeptuaren bueltako seriearekin jarraiki testu gehiago izango dira etorkizunean.

Maltzaga reloaded

[Maltzaga III] Maltzaga reloaded: gerokoak geroko ez utzi bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Ikusi behar dituzun dronekin ateratako 20 argazki eder

Dronak, errobot hegalariak, eta berauen inguruko teknologia garatu ahala, zerutik ateratako irudi geroz eta ikusgarriagoak atera daitezke. Eta inoiz baino errazago egin ere. DJI dron enpresa txinatar ezagunak ‘2016 SkyPixel Photo Contest’ argazki lehiaketa antolatu zuen pasa den urtean eta hauetxek dira argazki irabazleak. Derrigor ikusi behar dituzun 20 argazki.

Profesionalak

Urteko argazkia:

“Fishermen close the net”, Argazkilaria: Ge Zheng

Lehen saria:

“Exploration” Argazkilaria: ???

Bigarren saria:

“Spillway Selfie” Argazkilaria: dixonltd

Hirugarren saria:

“The Earth” Argazkilaria: ???

360ºko argazkiak

Lehen saria:

“The Starry Night” Argazkilaria: 1012 ???

Bigarren saria

“Hidden Lakes in 360°” Argazkilaria: Paul Oostveen

Hirugarren saria:

“Sunset in Danxia” Argazkilaria: ???

Dronak hegan

Lehen saria:

“A Happy Morning” Argazkilaria: Roman Neimann

Bigarren saria:

“Meet the Phantom” Argazkilaria: HackerSundy

Hirugarren saria

“Drone in Use” Argazkilaria: Norman Nollau

Ez profesionalak

Lehen saria:

“Overbridge” Argazkilaria: ???

Bigarren saria:

“Green Waves” Argazkilaria: Mauro Pagliai

Hirugarren saria:

“Ice River” Argazkilaria: Canloker

360ºko argazkiak (Ez-profesionalak)

Lehen saria:

“Flying Ink of Tianshan Mountain” Argazkilaria: ???

Bigarren saria:

“Sunset of Chengdu” Argazkilaria: ???

Hirugarren saria:

The Sea of Clouds in Laojunshan” Argazkilaria: 4950444

Dronak hegan (Ez-profesionalak)

Lehen saria:

“Despectus” Argazkilaria: Fifa

Bigarren saria:

“Inspire in Use” Argazkilaria: lili cui

Hirugarren saria:

“The Phantom of the Earth” Argazkilaria: ???

Ikusi behar dituzun dronekin ateratako 20 argazki eder

Ikusi behar dituzun dronekin ateratako 20 argazki eder bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Sautrela 458: Miren Gorrotxategi, Arte liburuak eta Francoren bilobari gutuna

2016. urteko opera prima nabarmenetakoa izan da Miren Gorrotxategiren 33 Ezkil. Agustin Zubikarai saria lortu eta beka baten laguntzaz idatzi du nobela, kritikak nobela poliziakoaren neorruralismoaren artean kokatu duena. Familia baten baitako inbidia, ezinikusi eta bortizkeria, herri txiki eta ilun baten testuinguruan eta hil-kanpaien hotsa lagun. Azken hilabeteotan aski aipatu izan den liburua dugu 33 Ezkil, eta Gorrotxategik haren idazte prozesuko zenbait argibide emango dizkigu besteak beste. Nolatan sortu zen istorio hori kontatzeko bulkada? Zeintzuk dira Gorrotxategiren erreferentziak? Ze idazkera baliatu du lehen liburu horretan?

Erreportajean arte liburuez jardungo gara. Zenbat ote dute artetik? Zenbat liburutik? Joan den abenduan topaketa batzuk antolatu zituen Arteliburu 21 elkarteak Donostian, artista liburuak gaitzat hartuz, eta handik tira eginez, genero berezi honi buruz gehiago jakin ahal izango dugu. Zeintzuk izan daitezke gure artean artista liburuen erreferenteak? Ba ote dute merkaturik? Nolakoak dira? Ze jarduera antolatu dituzten topaketa horietan?

Saioaren bukaera aldean Jaime Valverde antzerki kritikaria etorriko zaigu. Hilean behin izango dugu antzerki obra baten inguruan mintzatzen, eta estreinakoan Francoren bilobari gutuna antzezlanaz arituko zaigu. Ximun Fuchs-ek zuzendua eta hiru antzerki konpainiek elkarlanean ekoiztua, iazko antzezlan laudatuenetakoa izan dugu. Amaitzeko, hemendik aurrera beti bezalaxe, liburu-denden gomendioak ere izango ditugu.

Hau guztia, ohiko legez, larunbatean izango dugu ikusgai, 15.00etatik aurrera, ETB1en.

Sautrela 458: Miren Gorrotxategi, Arte liburuak eta Francoren bilobari gutuna

Sautrela 458: Miren Gorrotxategi, Arte liburuak eta Francoren bilobari gutuna bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Bingen Zupiriaren asmoak

Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak ez darama denbora asko bere karguan, eta jada titular indartsu bat eskaini digu euskal herritarroi: “2020an 25 urtetik beherakoen %75 euskal hiztunak izatea nahi du Jaurlaritzak”.

Lehenik eta behin, eta Zupiria jauna kokatzen ez duenarentzat, laburpen txiki bat: “Bingen Zupiria Gorostidi (1961, Hernani) kazetaria da. Filosofia eta Letretan lizentziatu zen. 22 urterekin ETBn kazetari gisa lanean hasi eta 1983-1989 bitartean eguneroko albistegietako editorea ere izan zen, ETB1eko Gaur Egun eta ETB2ko Teleberri albistegietarako. 1989 eta 1999 bitartean Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzako Prentsa eta Komunikazio zuzendaria edo arduraduna izan zen, handik Andoni Ortuzarren eskutik 2008an EITBko zuzendaria izatera iragan zen. 2012 urteaz geroztik Deia egunkariko zuzendaria da, ordura arteko Iñigo Camino zuzendaria ordezkatuta; egun Iñaki Gonzalez da egunkariko zuzendaria”.

Bi neurri azpimarratu ditu hernaniarrak anbizio handiko helburu horiek lortze aldera: batetik, euskara ardatz izango duen hizkuntza anitzeko hezkuntza sistema bultzatzeko asmoa; bestetik, adin nagusikoen euskalduntzea sustatu eta babesteko borondatea daukala esan du, eta helduei B2 mailarainoko agiriak eskuratzeko prozesua debaldekoa izan dadin urratsak ematen saiatuko da. Titularretik at geratu den bigarren neurriak arreta deitu dit.

Euskara ardatz izango duen hezkuntza sistema bikain iruditzen zait; hezkuntza sistemaz luze eta zabal eztabaida dezakegu, eta ziurrenik ez naiz ados egongo puntu askotan Zupiriarekin, baina euskaraz bada ageri da adostasun gune indartsu bat. Ez da gutxi.

Zalantza gehiago sortzen dizkit ikasketa prozesuaren doakotasunak, eta ez nazazue gaizki ulertu. Euskara ikasi nahi duen edonori bidea ahalik eta gehien erraztearen aldekoa naiz, zalantza gabe. Baina iruditzen zait, hein handi batean, betiko akatsa errepikatzen dela planteamenduan; ez doakotasuna txarra delako, zama norbanakoaren gainean jartzen delako baizik.

Euskara ikasten dutenen gehiengo handiak lanpostu baterako behar duelako da, behartuta eman du pausu hori; horrek ez du esan nahi azkenean euskara bere sentituko ez duenik, edota ez dituenik bere umeak euskaraz heziko behin ala ikasita, kasuan kasu. Borondatez gutxi batzuk ikasiko dute, beharrezkotasuna da sortu beharrekoa. Norbanakoaren hautu pertsonala erraztea baino gehiago da hori. Beharrezko bihurtu eta bidea erraztu bai, baina aukeraz uzten dugu, eta hori ez da posible.

Bitartekoak sortzen eta egoerak eraikitzen joan behar gara herri honetan, bertan bizi garen herritarrontzat ezinezkoa bilakatu dadin egunerokotasuna bertako hizkuntza menderatu gabe. Horrek anbizio gehiago eskatzen du.

Planteamendua errealista da? Ikusiko dugu. Dena den, zorte on.

Bingen Zupiriaren asmoa

Bingen Zupiriaren asmoak bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.

Asteburu honetan: Legatz frijitua

Asteburu honetarako arraina, kasu honetan legatza egiteko RZ. Ama eta izeba datozkizunerako edo noiznahi jateko moduko RZ erraza. Legatza izoztua edo freskoa izan daiteke. Izoztua erabiltzeko errezeta egin bezperan eta jar ezazu hozgailuan pixkanaka desizozten. Gozatu eta on egin… Ogitartekoan ere bikain geratzen da!

…

Argazkia: Javier Lastras

…

Osagaiak:

• 4 legatz solomo
• 2 arrautza.
• 3 koilarakada irin.
• Gatz apur bat.
• 4 koilarakada ekilore olio

…

Errezeta:

1. Plater sakon batean bi arrautzak puskatu eta irabiatu, ondo nahastu arte.
2. Beste plater batean irina jarri.
3. Legatz solomoak gustuko tamainetan moztu, norberak nahi dituen zatietan. Oso zati txikiak ez egin frijitzean legatzaren puntua pasa egiten delako.
4. Zartagi altu batean ekilore olioa berotzen jarri, oliba olioarekin ere frijitu daiteke.
5. Olioa berotzen den bitartean legatzari gatz apur bat bota eta irinetan igaro. Garrantzitsua da legatzak irin asko ez hartzea, beharrezkoa soilik.
6. Legatza arrautza irabiatutik pasa eta zuzenean zartagira sartu.
7. Olio berotan lehenik alde batetik frijitu 2 minutu inguru, kolorea hartzen duenean beste aldetik frijitu beste 2 minutu.
8. Zartaginetik ateratzean soberan daukan olioa xurgatu sukalde-paperetan jarrita.
9. Lagungarri eran maionesa edo gustuko saltsarik erabil daiteke.

…

Kasu!

Esan dizugun bezala, legatza izoztua edo freskoa izan daiteke. Izoztua erabiltzeko errezeta egin bezperan jar ezazu hozgailuan piskanaka desizozten.

Kontuz! Anisakirik topatzen baduzu legatza freskoan kendu zati hori, normalean mendreskan egoten dira. Eta beste guztia arazorik jabe gozatu.

Ez baduzu egiten den unen jan behar, gorde ezazu hozgailuan edo biharko asmotan bazabiltza, bi plateren artean leku fresko batean.

Gozatu eta on egin!

Asteburu honetan: Legatz frijitua

Asteburu honetan: Legatz frijitua bidalketa lehenengo ZUZEU-(e)n agertu zen.